Zamiana jednostek podstawowych wielkości fizycznych
|
Wielkość fizyczna Symbol ogólny Symbol wymiarowy |
Jednostki | |||
| Nazwa | Symbol |
Wartość
|
||
| Długość | s, l L |
metr | m | 1m=100cm=1000mm |
| kilometr | km | 1km =1000m | ||
| decymetr | dm | 1dm=0,1m=10cm | ||
| centymetr | cm | 1cm=0,01m=10mm | ||
| milimetr | mm | 1mm=0,001m=1000µm | ||
| mikrometr | µm | 1µm = 10-6m | ||
| angstrem | å | 1Å =10-10m | ||
| mila morska | – | 1 mila morska=1852m | ||
| Pole |
A,S,F L^2 |
metr kwadratowy | m2 | 1m2 =102 cm2 = 104 cm2 = 10-6 km2 |
| decymetr kwadratowy |
dm2
|
1 dm2 =10-2 m2 = 102 cm2
|
||
| centymetr kwadratowy |
cm2
|
1 cm2 = 10-4 m2 = 102 mm2
|
||
| milimetr kwadratowy |
mm2
|
1mm2 = 10-6 = 10-2 cm2
|
||
| ar | a | 1a = 102 m2 | ||
| hektar | ha |
1ha = 104 m2 = 102 a
|
||
| Objętość |
v,V L^3 |
metr sześcienny | m3 | 1m3 = 103dm3 = 106cm3 = 10-9km3 |
| decymetr sześcienny | dm3 | 1dm3 = 10-3m3 = 103cm3 | ||
| centymetr sześcienny |
cm3
|
1cm3 = 10-6m3
|
||
| milimetr sześcienny | mm3 | 1mm3 = 10-6m3 | ||
| litr | l | 1l = 10-3m3 = 102l | ||
| hektolitr | hl | 1hl = 10-1m3 = 102l | ||
| mililitr | ml | 1ml = 10-6m3 = 10-3l | ||
| czas |
t, T T |
sekunda | s;(sec);(sek) | 1s = 1/60 min = 1/3 600 h |
| milisekunda | 1ms = 10-3s | |||
| minuta | ms | 1min = 60s=1/60h | ||
| godzina |
min h: (godz) |
1h = 3600s = 60min | ||
| Kąt płaski |
Α,β,γ… L/L |
radian | rad | 1rad=57,2958˚ |
| obrót, kąt pełny | obr, P | 1P = 2π rad =360˚ | ||
| kąt prosty | D,L | 1D = (pi)/4 rad = 90˚ | ||
| stopień kątowy | o | 1˚ = pi/180 rad = 60’ | ||
| minuta kątowa | ‘ | 1’ = pi/180 * 60 rad | ||
| sekunda kątowa | ‘’ | 1’’ = pi/180*60*60 rad | ||
| grad | g | 1g = pi/200 rad =1/100 D | ||
| Kąt bryłowy |
Ωω L3/L3 |
steradian
|
sr | – |
| Prędkość liniowa |
u, v, w, c L/T |
Metr na sekundę | m/s | 1m/s =60 m/min = 10-3 km/s |
| Metr na minutę | m/min | 1m/min = 1/60 m/s | ||
| Kilometr na sekundę | km/s | 1km/s = 103 m/s | ||
|
Kilometr na godzinę |
km/h | 1km/h = 10/36 m/s | ||
| Przyspieszenie liniowe |
a, LT-2 |
Metr na sekundę kwadrat |
m/s2
|
1m/s2 = 102 cm/s2
|
| Centymetr na sekundę kwadrat (gal) | cm/s2 |
1cm/s2 = 10-2m/s2
|
||
| Prędkość kątowa (obrotowa) |
(‘), n rad T-1 |
Radian na sekundę
|
rad/s
|
1rad/s ≈ 9,549 obr/min = 0,15915obr/s |
| Obrót na sekundę | obr/s; P/s | 1obr/s = 2pi rad/s =60obr/min | ||
| Obrót na minutę | obr/min | 1obr/min = pi/30 rad/s = 1/60 obr/s | ||
| Przyspieszenie kątowe |
α,ε rad T-2 |
Radian na sekundę kwadrat |
rad/s2
|
1rad/s2 = 0,15915obr/s2
|
| Obrót na sekundę kwadrat |
obr/s2
|
1obr/s2 = 2pi rad/s2
|
||
| Obrót na minutę kwadrat | obr/min2 | 1obr/min2 = pi/18*102 rad/s2 | ||
| Masa |
m M |
Kilogram | kg | 1kg=103g=103t |
| Gram | g | 1g=10-3kg=103mg | ||
| Miligram | mg | 1mg=10-6kg=10-3g | ||
| Tona | t | 1t=103kg | ||
| Kwintal | q | 1q=102kg=100kg | ||
| Centar | ctnr | 1ctnr=50kg | ||
| Karat | kr | 1kr = 2*104kg=0,2g | ||
| Jednostka techniczna masy | j.t.m | 1 jtm = 9,80695kg | ||
| Gęstość (masa właściwa) |
ρ ML-3 |
Kilogram na metr sześcienny |
kg/m3
|
1kg/m3 = 10-3kg/dm3=10-3g/cm3 |
| Kilogram na decymetr sześcienny |
kg/dm3
|
1kg/dm3=103kg/m3=1g/cm3=1t/m3 | ||
| Gram na centymetr sześcienny |
g/cm3
|
1g/cm3=103kg/m3=1kg/dm3
|
||
| Tona na metr sześcienny |
t/m3
|
1t/m3=103kg/m3=1kg/dm3
|
||
| Gram na litr | g/l | 1g/l=1g/dm3=1kg/m3 | ||
|
Gram na mililitr
|
g/ml | 1g/ml=103g/l=1kg/dm3=103kg/m3 | ||
| Objętość właściwa |
v L3M-1 |
Metr sześcienny na kilogram |
m3/kg
|
1m3/kg=103cm3/kg
|
| Centymetr sześcienny na gram | cm3/g | 1cm3/g=10-3m3/kg | ||
| Objętościowe natężenie przepływu (objętość strumienia) |
Qv, V̇, v̇ L3T-1 |
Metr sześcienny na sekundę |
m3/s
|
1m3/s=106cm3/s
|
| Centymetr sześcienny na sekundę |
cm3/s
|
1cm3/s=10-6m3/s
|
||
| Litr na sekundę | 1/s; dm3/s | 1l/s=10-3/s=1dm3/s | ||
| Masowe natężenie przepływu (strumień masy) |
Qm, ṁ MT-1 |
Kilogram na sekundę | kg/s | 1kg/s=36*102kg/h=103g/s |
|
Kilogram na godzinę
|
kg/h
|
1kg/h=277,8*10-6kg/s=277,8*10-3g/s | ||
| Gram na sekundę | g/s | 1g/s=10-3kg/s=3600kg/h | ||
| Moment bezwładności masy |
I L^2M |
Kilogram metr kwadratowy |
kgm2
|
1kg*m2=0,1019716kp*m*s2=0,1019716kG*m*s2 |
| Gram centymetr kwadratowy |
gcm2
|
1g*cm2=10-7kg*m2
|
||
| Kilopond metr sekunda do kwadratu | kpms2 | 1kp*m*s2=9,80665kg*m2 | ||
| Moment bezwładności pola (moment statyczny) |
J L^4 |
Metr do potęgi czwartej |
m4
|
m4=108cm4=1012mm4
|
| Centymetr do potęgi czwartej | cm4 | 1cm4=108m4 | ||
| Siła (ciężar) |
F,P,Q LMT^-2 |
Niuton
|
N; kgm/s2
|
1N=1kg*m/s2=0,102kp=0,102kG=105dyn |
|
Dyna
|
dyn*g*cm/s2 |
1dyn=10-5N
|
||
| Kilogram siła | kG==kp | 1kG=1kp=9,80665N | ||
| Kilopond | Kp==KG | |||
| Gram-siła | G==p | 1G=1p=9,80665*10-3N | ||
| pond | P==G | |||
| Ciężar właściwy |
γ L^-2MT^-2 |
Niuton na metr sześcienny | N/m3; kg/m2s2 |
10/m3
|
| Kilogram siła na metr sześcienny |
Kp/m3;kG/m3
|
1kG/m3=9,80665N/m3 | ||
|
Moment siły (moment zginający) |
M L^2MT^-2 |
Niutonometr
|
Nm;kgm2/s |
1N*m=107dyn*cm
|
|
dynocentymetr
|
Dyn*m*gcm2/s2 |
1dyn*cm=10-7N*m
|
||
|
kilogram-siła metr
|
kp*m*kG*m | 1kG*m=9,80665N*m | ||
| Ciśnienie, naprężenie |
p,σ,τ L^-1MT-2 |
Niuton na metr kwadratowy (paskal) | N/m2; kg/(ms2) |
1N/m2=1Pa
|
| Niuton na milimetr kwadratowy |
N/mm2
|
1 N/mm2=106 N/m2=1MPa
|
||
| kiloniuton na milimetr kwadratowy |
kN/mm2
|
1 000N/mm2=109N/m2=1GPa
|
||
|
atmosfera fizyczna
|
atm
|
1atm=760mmHg=1,013250bar= 101325N/m2 | ||
|
atmosfera techniczna
|
at; kG/cm2
|
1at=1kG/cm2=9,80665N/cm2=98066,5N/m2≈10mH2O
|
||
| milimetr słupa rtęci, tor |
mmHg Tr |
1mmHg=1Tr=133,322N/m2=1,333224mbar | ||
|
milimetr słupa wody bar |
mmH2O bar |
1mmH2O=9,80665 N/m2=10-4at 1bar=105N/m2 |
||
| Praca, energia |
A,L,E,W L^2MT^-2 |
Dżul
|
J ; N*m,; kg*m2/s2 | 1J=1N*m=2,38844*10-4kcal = 0,23884cal = 0,1019716 kG*m = 107erg |
| Kilodżul | kJ | 1kJ=103N*m=238.85cal | ||
| Megadżul | MJ | 1MJ=106J | ||
| Kilogram-siła metr | kG*m | 1kG*m=9,80665J=2,34225*103kcal | ||
| Kilowatogodzina | kW*h | 1kWh=3,6*106J=859,84J | ||
| Kaloria | cal | 1cal=4,1868J=0,426939kGm | ||
| kilokaloria | kcal | 1kcal=1000cal | ||
|
Elektronowolt
|
eV
|
1eV=1,60206*10-19J
|
||
| erg | erg; g*cm2/s2 |
1erg=10-7J=1dyn*cm
|
||
| Moc |
P,N L^2MT^-3 |
Wat | W;J/s | 1W=1J/s=0,101971kGm/s |
| Kilogram-siła metr na sekundę |
kp*m/s kG*m/s |
1kGm/s=9,80665W
|
||
| Koń mechaniczny | KM | 1KM=735,499W=75kGm/s | ||
| kilokaloria na sekundę |
kcal/s
|
1kcal/s=4186,8W
|
||
| kilokaloria na godzinę |
kcal/h
|
1kcal/h=1,163W
|
||
| Erg na sekundę | erg/s; g*cm2/s2 | 1erg/s=10-7W | ||
| Temperatura |
T,Θ,t,ϑ Θ |
Kelwin | K | 1K= 1deg; T_K=t_C + 237,15 |
| Stopień Celsjusza | ˚C; deg | 1˚C=1deg; t_C=T_K – 273,15 | ||
|
Stopień Farenheita
|
˚F; deg
|
1˚F=(5/9)deg; t_F=(9/5)*(T_K – 255,37) | ||
| Stopień Rankina | ˚R; deg | 1˚R=(5/9)deg; T_R=(9/5)T_K | ||
| Ciepło właściwe |
c L^2T^-2Θ^-1
|
Dżul na kilogram Kelwin |
J/(kg*K)
|
1(J/(kg*K))=0,239cal/(g*K)
|
| Kaloria na gram kelwin | cal/(g*K) | 1cal/(gK)=4,1868 J/(kg*K) | ||
| Entropia |
S L^2MT^-2 Θ^-2 |
Dżul na Kelwin | J/K | 1J/K=0,238cal/K |
| Kaloria na stopień |
cal/deg
|
1cal/K=4,1868J/K | ||
| Entalpia (energia wewnętrzna) |
I,U L^2MT^2 |
Dżul
|
J; kg*m2/s2 |
1J=0,239cal
|
| kaloria | cal | 1cal=4,1868J | ||
| Strumień świetlny | – | lumen | lm; cd*sr | 1lm; 1cd*1sr |
| Ilość światła | – | lumenosekunda | lm*s; s*cd*sr | 1lm*1s=1s*1cd*1sr |
| Natężenie oświetlenia | – | luks | lx; cd*sr/m2 | 1lx= 1cd*1sr/1m2 |
| luminancja | – |
Kandela na metr kwadratowy nit |
cd/m2
nt |
1cd/1m2=nt |
| Naświetlenie | – | luksosekunda | lx*s | 1lx*1s=1cd*sr*s/m2 |
| Poziom ciśnienia akustycznego | – | decybel | dB | 1dB odpowiada ciśnieniu akustycznemu p spełniającemu warunek 20lg p/p0 = 1, gdzie p0=2*10-5N/m2 |
| Poziom głośności | – | fon | fon | Poziom głośności dźwięku w fonach jest liczbowo równy poziomowi natężenia (wyrażonego w decybelach) tonu o częstotliwości 1 kHz, którego głośność jest równa głośności tego dźwięku. |